Hư không hoa (Hoa đốm giữa hư không)

Thế gian ly sinh diệt. Do như hư không hoa. Cuộc đời trong hiện tượng vốn biến dịch, đổi thay; nhưng kỳ thực, bản chất của nó vượt ra ngoài sự sinh-diệt còn-mất. Chẳng khác gì hoa đốm giữa hư không. Hoa đốm nào, ở đâu? Ở ngay trước mắt. Mắt bệnh, mắt nhòa, mắt nổ đom đóm… sẽ thấy hoa ấy nở giữa hư không. Hư không hoa, chẳng phải hoa nào xuất hiện hay được rải từ hư không, từ thiên giới, mà chính là hoa nở từ trong mắt. Phát xuất từ nhãn quan, mà trình hiện nơi không giới.

Cái đẹp của hoa ấy không giống các loài hoa của trần thế, nhưng tên nó, hư không hoa, đọc lên nghe hay và thi vị làm sao! Cái đẹp của nó không chỉ ở cái tên, mà còn ở nơi tính chất không thực, bất định, khó nắm bắt, không phải lúc nào muốn thấy thì sẽ thấy. Chính từ đây mà nghiệm ra vẻ lung linh muôn sắc tuyệt vời của hoa trần gian, hay của chính trần gian vô thường biến hoại. Người biết nhìn ra vẻ đẹp thực sự của hoa, là người thấy được tính cách vô thường của chúng.
Hoa nếu nở mãi không tàn, sẽ không quí, không đẹp. Phát tiết một thời để tàn rụi một thời, chính đó là vẻ đẹp mong manh mà huyền diệu của hoa, và của cuộc đời. Mọi thứ sẽ không sinh nếu không diệt. Mọi thứ sẽ không diệt, nếu không sinh. Chẳng có nhân nào mà không kết thành quả. Chẳng có quả nào mà không được kết thành bởi nhân và duyên. Chẳng có duyên nào không phải là nhân hay là quả của những duyên khác. Ý nghĩa nội hàm của nhân, duyên, và quả theo cách ấy, là tất cả mọi sự mọi vật đều không thể tự là nhân, là duyên, là quả cho chính nó hay cho bất cứ cái gì khác.
Như vậy, một cái hoa, là kết quả của nhiều nhân duyên, mà đồng thời cũng không phải kết quả gì cả. Cũng không phải là nhân hay duyên gì cả. Bởi vì bản chất thực sự của nó là không bản chất riêng, không đặc tính. Nhờ không bản chất riêng mà nó được kết hợp và hình thành bởi muôn vàn cái gọi là nhân hay là duyên khác. Vì không bản chất riêng mà nó biến hoại, không thường hằng; mà cũng nhờ không bản chất riêng, nó vượt ra khỏi sự sinh diệt. Thế gian ly sinh diệt. Không có cái gì thực sự được sinh ra và bị mất đi. Cái gì đã hiện hữu, đang hiện hữu, hay chưa hiện hữu, đều biến hoại, mà đồng thời là không sinh, không diệt.
Nói theo Bát-nhã thì hoa không phải là hoa, mới chính là hoa. Và nói cho thi vị thì hoa, hay cả thế gian này, với tất cả những con người đáng yêu (hay không đáng yêu) này, đều là hư không hoa.
Trên những nhánh mai nhỏ khiêm nhường của mùa xuân năm nay, có những nụ hoa chưa kịp nở, có những hạt mầm của hoa chưa được gieo xuống. Nhưng kỳ thực thì nụ hoa đã là hoa, và hạt mầm cũng đã là hoa. Tình yêu, một khi xuất hiện, nó đi vào vô cùng.

Trích: Hoa đốm mùa xuân
Tác giả: Vĩnh Hảo